30 december 2021
Waarom zegt de NS tegenwoordig ‘beste reizigers’ in plaats van ‘dames en heren’? Omdat het inclusiever is! Je hoort het woord ‘inclusiviteit’ de afgelopen jaren overal langskomen. En als organisatie wil je hier natuurlijk het goede voorbeeld in geven. Zorg dus dat je teksten iedereen aanspreken én ook gewoon lekker lezen. Goldfizh to the rescue: over 3 minuten start jij met inclusief schrijven!
Even terugspoelen. Inclusiviteit, wat betekent dat nou eigenlijk? De betekenis van inclusiviteit (ook wel inclusie) is kort gezegd: dat je niemand buitensluit en altijd uitgaat van gelijkwaardigheid. Spreekt voor zich, toch? Zou je denken. Maar in communicatie gaat het eigenlijk nog best vaak mis. Denk bijvoorbeeld aan teksten die helemaal in de hij-vorm geschreven zijn of teksten die uitgaan van een oud stereotype. Dat gaan we anders doen!
Maar eerst: waarom zou je eigenlijk inclusief willen communiceren?
Bij inclusieve communicatie ga je namelijk óók uit van de gelijkwaardigheid van mensen. En vergis je niet! Taal speelt een belangrijke rol, want het reflecteert hoe we naar elkaar kijken. Om deze 3 redenen moet ook jij aandacht besteden aan inclusief schrijven:
Als je een tekst schrijft, wil je dat iedereen binnen je doelgroep zich erin kan herkennen. En een inclusieve tekst, dat zit ‘m soms in de kleine dingen. Check deze 4 schrijftips als je die inclusieve teksten wilt rocken:
Iedere tekst begint met de juiste tone of voice. En als je extra aandacht besteedt aan inclusieve communicatie is het nóg belangrijker! Kies dus een toegankelijke toon en stem.
Ook belangrijk om je teksten begrijpelijk te maken: het juiste taalniveau. Door je teksten niet te ingewikkeld te maken zorg je dat iedereen ze kan begrijpen. Een goed uitgangspunt is een B1-taalniveau. Vermijd vaktermen dus in je tekst en gebruik geen onnodig moeilijke woorden. En laat je teksten door iemand nalezen! Zo filter je jargon er vaak nog uit.
Lees hier meer over begrijpelijk en B1 schrijven.
Deze één-na-laatste tip is superbelangrijk. Vermijd stereotypen in je tekst! Neem dus niet aan dat de directeur een man is, dat moeders altijd voor de kinderen zorgen of dat iemand met ambitie met ‘hij’ aangesproken moet worden. Dit soort op het oog onschuldige stereotyperingen sluipen makkelijk in je tekst, dus check je teksten hier altijd op.
En voorkom dus dat je hele tekst in hij/zij-vorm geschreven is. Dat is soms nog best lastig! Tip voor genderneutraal schrijven: schrijf je tekst in de jij-vorm. Zo spreek je de lezer direct aan én hoef je geen hij of zij te gebruiken. Mooi meegenomen!
Komen er nog woorden in je tekst voor die niet erg inclusief zijn? Vervang ze dan door een neutralere term:
In het Nederlands benadrukken we het ‘abnormale’ vaak door geestelijke of lichamelijke ziektes te noemen. Denk bijvoorbeeld aan: gestoord, blind, doof of hysterisch. Dit noemen we validisme. En dat kan kwetsend zijn! Vooral scheldwoorden zijn vaak validistisch, maar ook in dagelijks taalgebruik komt het voor.
Probeer deze termen dus te vervangen door een andere beschrijving. Voorbeelden:
‘Zij is een beetje autistisch’ -> ‘Zij let altijd op de details’
‘Dat is echt gek’ -> ‘Dat is echt vreemd’
Ook inclusief schrijven? Natuurlijk! Met dit stappenplan rock jij die inclusieve teksten.
Een inclusieve tekst…
✔️ Heeft het juiste taalniveau
✔️ Heeft een toegankelijke tone of voice
✔️ Bevat geen onnodige ‘hij’ of ‘zij’ vormen
✔️ Bevat geen stereotypen
✔️ Bevat geen validistische woorden
✔️ Maakt gebruik van woorden die de hele doelgroep aanspreken
✔️ Bevat genderneutrale alternatieven wanneer die er zijn
Meer weten over inclusiviteit en hoe je dit in je communicatie verwerkt? Ik help je er graag mee verder. Stuur me gewoon even een mailtje of vul het formulier hieronder in!
